Web 3.0 (Web3) là khái niệm nhận được nhiều sự quan tâm trong thời gian qua. Vậy Web3 là gì? Có các loại Web3 token nổi bật nào? Liệu Web3 thật sự có khả năng thay đổi cách thức vận hành Internet trong tương lai?
Web3 là gì?
Trước khi đi sâu tìm hiểu về Web3, chúng ta hãy cùng điểm lại một số khái niệm và cột mốc quan trọng.
Website là gì?
Website là tập hợp nội dung và thông tin được phát triển, đăng tải lên các trang website như báo chí, trang tin tức, mạng xã hội. Người dùng có thể truy cập website thông qua Internet.
Cụ thể hơn, Internet là cơ sở hạ tầng còn Website là kiến trúc thượng tầng được xây dựng dựa trên Internet, từ đó hình thành không gian mạng như hiện tại.
Web1
Ra đời năm 1989 – 1990, Web1 tạo ra một nơi để cập nhật thông tin nhanh chóng, dễ dàng hơn. Thời điểm đó, Web1 chỉ là những dòng chữ đơn thuần được gắn thêm link dẫn đến các trang khác. Người dùng hầu hết chỉ tiếp thu thông tin thụ động, không thể tương tác hay chủ động sáng tạo, cập nhật nội dung trên Web1.
Web2
Đi cùng tốc độ phát triển và nhu cầu sử dụng thực tế, Web2 đã có nhiều cải tiến hơn so với Web1 trước đó với các công cụ xây dựng website hiệu quả như CSS, Javascript…
Web2 cũng chính là tiền đề cho các nền tảng công cộng, mạng xã hội phổ biến như Facebook, Twitter, LinkedIn, Youtube. Thông qua Web2, người dùng có thể chủ động sáng tạo nội dung, chia sẻ chúng một cách công khai và tương tác với lẫn nhau.
Thế giới đã trở nên phẳng và liền mạch hơn nhờ có Web2. Những cá nhân, tổ chức ở các quốc gia khác nhau cũng có thể được lan tỏa thông tin và tương tác tích cực hơn.
Tuy nhiên, sau thời gian vận hành, Web2 dường như đã có ít nhiều chệch hướng so với ban đầu. Quyền lực ngày càng đổ dồn vào các “ông lớn” trong ngành, họ khai thác thông tin cá nhân và ngang nhiên sử dụng chúng nhằm phục vụ lợi ích bản thân.
Để truy cập và sử dụng Web2, người dùng cần trải qua quy trình cơ bản là đăng ký tài khoản, cung cấp một lượng thông tin cá nhân nhất định như họ tên, email, số điện thoại… Đặc biệt, những dữ liệu này sau khi tạo ra sẽ thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp.
Web2 lúc này được đánh giá là có độ hoàn thiện cao nhưng tồn tại không ít hạn chế để tiến xa hơn.
Web3
Cho đến hiện nay, Web3 là phiên bản mới nhất để giải quyết vấn đề tồn đọng của Web2. Khi sử dụng Web3, quyền làm chủ thông tin sẽ được trao đến tay người dùng, họ được quyền làm chủ thông tin cá nhân mà không chịu sự kiểm soát từ bất kỳ ai. Điều này góp phần tạo nên một kỷ nguyên mới, khi người dùng có thể chuyển giao, chuyển đổi giá trị trên Website mà không cần đắn đo quá nhiều về việc làm lộ dữ liệu.
Chẳng hạn như với Web2, khi chuyển tiền đến một cá nhân khác, chúng ta cần phụ thuộc vào Website hoặc ứng dụng ngân hàng. Người dùng cung cấp các thông tin cá nhân và ngân hàng hoàn toàn có khả năng kiểm soát, theo dõi giao dịch của bạn. Ngược lại với Web3, chúng ta có thể chuyển tiền đến bất kỳ ai thông qua một chiếc ví điện tử. Giao dịch diễn ra hoàn toàn bảo mật, không ai biết bạn là ai hoặc có quyền trì hoãn chúng.
Ưu điểm của Web3
So sánh Web3 và Web2
- Web3 ra đời nhằm mang đến cải tiến mới và giải quyết hạn chế của Web2.
- Web3 giúp người dùng có quyền làm chủ thông tin của mình.
- Web3 còn khá sơ khai nhưng vẫn được đánh giá về mức độ tiềm năng, là môi trường lý tưởng để thực hiện chuyển giao giá trị, tương tự như Web2 ở giai đoạn trước đây.
Đột phá của Web3
- Tính xác thực: Mọi chuyển giao đều có tính minh bạch và được xác thực trên blockchain.
- Không cần đặt niềm tin hoặc cần sự cho phép: Hạn chế những giới hạn về niềm tin để bất kỳ ai cũng đều có thể tham gia.
- Tự quản lý: Người dùng là trọng tâm phát triển, họ có toàn quyền với tài sản và thông tin cá nhân của mình.
- Tính phân phối: Quyền lực không nằm trong tay bất kỳ một ông lớn nào cả, mà chúng sẽ được phân phối cho người dùng thông qua các tổ chức phi tập trung (DAO).
- Thanh toán tích hợp sẵn: Web3 không yêu cầu cung cấp thông tin cũng như không có quyền hạn trong việc ngăn cản giao dịch, chuyển đổi giá trị của người dùng.
Có thể nói, Web3 và blockchain có sự tương tác mạnh mẽ với nhau. Blockchain cũng chính là nền tảng công nghệ không thể thiếu để xây dựng Web3.
Hạn chế của Web3
Được đánh giá cao về tiềm năng trong tương lai, tuy nhiên Web3 ở giai đoạn này vẫn còn khá sơ khai và tồn tại một số hạn chế:
- Khả năng mở rộng và độ phổ biến: Web3 là khái niệm quen thuộc với cộng đồng hiểu biết về blockchain. Còn với người dùng phổ thông, Web3 vẫn có một khoảng cách khá xa so với Web2. Đồng thời, các ứng dụng Web3 ngày nay được xây dựng độc lập, chưa được tích hợp trên nền tảng phổ biến nên chưa thể tiếp cận nhiều người dùng.
- Trải nghiệm người dùng: Cách thức sử dụng Web3 tương đối phức tạp, người dùng cần bổ sung không ít kiến thức về blockchain, crypto, tải phần mềm mới và thực hiện thao tác nhiều bước khác nhau.
- Chi phí: Việc phát triển một dự án Web3 thường tiêu tốn khá nhiều nhân lực và tài lực, ứng dụng Web3 cũng gặp khó khăn khi đưa code lên các mạng đắt đỏ như Ethereum.
Tiềm năng Web3
Khi người dùng ngày càng quan tâm đến quyền sở hữu dữ liệu cá nhân thì Web3 chính là công cụ để hiện thực hóa vấn đề này. Web3 mở ra cánh cổng lớn, mô hình kinh doanh, vận hành dự án mà trước đây chúng ta khó có thể nghĩ đến. Việc áp dụng công nghệ blockchain vào Web3 giúp loại bỏ một bên trung gian thứ 3, tạo ra trải nghiệm và những giao dịch thực thụ.
Hoạt động của Web có sự liên kết chặt chẽ với các loại ví tiền điện tử, nhờ đó, chúng ta có thể thực hiện giao dịch ở bất kỳ đâu mà không cần sự cho phép hay thông qua của bất kỳ tổ chức nào.
Crypto là cơ sở đầu tiên mà Web3 có thể ứng dụng được. Trong tương lai, Web3 được kỳ vọng sẽ thay đổi, tác động đến nhân loại như Web2 đã từng.
Một số Web3 coin, Web3 token nổi bật
Polkadot (DOT)
Dự án Web3 trên Polkadot tập trung vào tính phi tập trung và minh bạch của Internet. Nhiệm vụ cơ bản của Polkadot trong lĩnh vực Web3 là tiếp tục phát triển website dựa trên blockchain, nhằm tạo ra mạng lưới Internet minh bạch, giúp người dùng chủ động kiểm soát dữ liệu cá nhân.
Chainlink (LINK)
Cơ sở hạ tầng của Chainlink chính là cổng vào Web3, đóng vai trò phụ trợ cho Web2, giúp các hệ thống truyền thống tương tác với blockchain dễ dàng hơn. Oracle trên Chainlink hỗ trợ mở rộng sức mạnh của tính phi tập trung, bảo vệ dữ liệu được sử dụng trên hệ thống.
Filecoin (FIL)
Trong bối cảnh Web3 ngày càng phát triển, Filecoin chính là nơi để lưu trữ dữ liệu hiệu quả. Các nhà phát triển có thể tận dụng Filecoin để xây dựng vô số DApp bao gồm ứng dụng DeFi, ứng dụng hình ảnh, ứng dụng video, ứng dụng lưu trữ thông tin dành cho người dùng.
The Graph (GRT)
Một giao thức cho phép thiết lập chỉ mục và truy vấn dữ liệu trên blockchain. The Graph hỗ trợ việc truy cập, xây dựng và công bố các API (Subgraph), giúp cập nhật dữ liệu từ blockchain dễ dàng hơn.
Arweave (AR)
Đây là giao thức hỗ trợ lưu trữ dữ liệu blockchain theo thuật toán đồng thuận Proof of Access (Bằng chứng quyền truy cập), một biến thể Proof of Work (Bằng chứng công việc).
Năm 2020, hệ sinh thái khổng lồ Solana cũng đã cho phép chuyển giao dữ liệu để lưu trữ trên Arweave, đánh dấu sự tăng trưởng thần tốc của dự án.
Kadena (KDA)
Thời gian qua, Kadena đã ra mắt quỹ trị giá 100 triệu USD để góp phần phát triển không gian Web3. Gói kích thích sẽ tập trung hỗ trợ các nhà phát triển, dự án xây dựng DAO (tổ chức tự trị phi tập trung), DeFi (Tài chính phi tập trung) và NFT trên Kadena.
Chương trình này là nỗ lực mới của Kadena nhằm tăng khả năng phát triển ứng dụng giá trị, mang lại lợi ích cho người dùng.
Audius (AUDIO)
Audius là dự án phát nhạc trên nền tảng Web3. Audius được điều hành bởi cộng đồng mã nguồn mở gồm các nhà phát triển, nghệ sĩ và cộng đồng người hâm mộ trên toàn thế giới.
Từ đó, Audius cung cấp công cụ để nhà phát triển xây dựng ứng dụng của riêng họ, hỗ trợ nghệ sĩ chia sẻ âm nhạc và kiếm tiền từ các luồng mới, giúp kết nối người hâm mộ trực tiếp đến nghệ sĩ và các tác phẩm âm nhạc yêu thích.
Livepeer (LPT)
Dự án là nền tảng hỗ trợ stream video một cách phi tập trung. Tận dụng sự phân quyền của blockchain, Livepeer cho phép người dùng tạo ra, làm chủ và tự do chia sẻ nội dung của mình.
Storj (STORJ)
Storj có tham vọng trở thành “Airbnb” trong lĩnh vực điện toán đám mây. Được phát triển trên công nghệ blockchain, Storj giúp mã hóa việc lưu trữ dữ liệu trên đám mây phi tập trung.
Cam kết tốc độ download nhanh x10 lần, chi phí chỉ bằng 1 nửa dịch vụ cloud thông thường, Storj đã thu hút hơn 18 nghìn người dùng, huy động thành công 30 triệu USD qua việc phát hành STORJ token.
Ontology (ONT)
Ontology sở hữu sản phẩm ONTO Wallet – Một loại ví phi tập trung để người dùng kết nối Web3, lưu giữ tài sản trên nhiều nền tảng khác nhau. Đồng thời, Ontology mang đến tính nhất quán, độ tin cậy cho hàng trăm DApp đang chạy trên nền tảng, giúp hoạt động trên Web3 diễn ra mạnh mẽ, an toàn và bảo mật.
Ngoài ra, bạn có thể truy cập The Web3 Index để xem danh sách các dự án Web3 theo thứ tự doanh số.
Web3 là khái niệm tương đối rộng, chỉ riêng ứng dụng của chúng trong crypto đã khiến chúng ta phải dành rất nhiều thời gian để tìm hiểu. Các phiên bản Website trước đây đã mất không ít năm tháng để phát triển và được nhiều người sử dụng như ngày nay. Và Web3 cũng tương tự như thế, một ngày nào đó, chúng ta sẽ có thể sử dụng Web3 một cách phổ biến như Facebook. Twitter…
Tìm hiểu thêm về các dự án tiềm năng khác tại Coinmarketcap News.
Để lại một bình luận