Từ năm 2019, DeFi đã nổi lên như một lựa chọn thay thế cho các giải pháp tài chính truyền thống. DeFi không chỉ thổi làn gió mới vào thị trường, mà còn mang lại nhiều cơ hội đầu tư cùng mức lợi nhuận cao. Vậy DeFi là gì? Hơn 3 năm trôi qua, vì sao DeFi vẫn giữ được vị thế tốt và được quan tâm đến như thế?
DeFi là gì?
Định nghĩa khái quát
DeFi là gì?
DeFi là cụm từ viết tắt của Decentralised Finance, tạm dịch tiếng Việt là Tài chính phi tập trung hoặc Tài chính mở. Trong đó, các công cụ nói riêng và thị trường tài chính nói chung được quản lý theo định hướng phi tập trung.
Tận dụng sức mạnh của công nghệ Blockchain, DeFi tạo nên sự minh bạch cho một nền kinh tế mở. Ở đó, người dùng có thể truy cập, sử dụng, tham gia giao dịch ở bất kỳ đâu, bất kỳ thời điểm nào mà không cần thông qua, hoặc chịu sự chi phối của bất kỳ cá nhân, tổ chức, bên trung gian thứ 3 nắm quyền lực nào cả.
DeFi thường đi kèm khái niệm Non-Custodial (Không ủy thác), với mục tiêu tạo ra một hệ sinh thái mã nguồn mở không cần đến sự cho phép, giúp mọi người tự do hoạt động và làm chủ giao dịch của chính mình. Nhờ DeFi, người dùng có toàn quyền kiểm soát tài sản, tương tác với hệ sinh thái qua ứng dụng P2P (Ứng dụng ngang hàng) và Dapps (Ứng dụng phi tập trung).
Các sản phẩm của DeFi cũng khá đa dạng và có sự tương đồng với thị trường tài chính truyền thống như gửi tiết kiệm, đi vay, cho vay, giao dịch, chuyển khoản, thanh toán, phái sinh… Thay vì được xử lý qua một bên thứ 3 như Ngân hàng, Tổ chức tài chính thì các hoạt động này diễn ra hoàn toàn trên blockchain.
CeFi là gì?
Sau khi tìm hiểu DeFi là gì, chúng ta sẽ đi tiếp với khái niệm CeFi.
DeFi (Centralised Finance), tạm dịch tiếng Việt là Tài chính tập trung. Ngược lại với DeFi, các công cụ, thị trường tài chính CeFi được quản lý theo định hướng tập trung. Cụ thể, tài sản, dịch vụ sẽ được ủy thác cho một bên trung gian thứ 3 nào đó.
Với CeFi, cơ quan chức năng, tổ chức tài chính sẽ nắm quyền giám sát, kiểm tra mọi hoạt động. Vì vậy người dùng cần tuân thủ nguyên tắc đã đề ra ban đầu và không được vượt khỏi khung pháp lý, nếu không sẽ bị phải chịu tổn thất hoặc nhận phạt theo quy định.
Một số hình thức CeFi quen thuộc trong thị trường tài chính truyền thống:
- Tiền pháp định: VND, USD, EURO…
- Ngân hàng nhà nước: Ngân hàng nhà nước Việt Nam
- Ngân hàng thương mại: Vietcombank, Vietinbank, BIDV…
- Sàn giao dịch tập trung: Sàn chứng khoán HoSE, Sàn HNX, NYSE…
- Môi giới giao dịch: Công ty bất động sản, Công ty môi giới giao dịch…
- Công ty bảo hiểm: Manulife, AIA, Chubb, Prudential…
- Cổng thanh toán: Ví điện tử Momo, Airpay, Grab Pay, Samsung Pay, Paypal…
Trong thị trường CeFi, khi sử dụng dịch vụ nêu trên bạn cần tương tác với nhau qua một bên trung gian là các tổ chức, doanh nghiệp. Hoạt động CeFi tiêu biểu gồm có giao dịch, chuyển khoản, gửi tiết kiệm, mở khoản vay, cho vay, thanh toán hóa đơn, thanh toán lương…
Một số dự án CeFi trong lĩnh vực crypto:
- Sàn giao dịch tập trung: Binance, Coinbase, Huobi, OKX…
- Hình thức vay mượn & cho vay: Celcius, Venus, Nexo…
- Stable coin giữ giá trị 1:1 so với đồng dollar Mỹ: USDT, BUSD, USDC…
Phân biệt sự khác nhau giữa CeFi và DeFi là gì?
Tính ủy thác là sự khác biệt lớn nhất giữ tài chính phi tập trung (DeFi) và tập trung (CeFi).
Trong thị trường tài chính tập trung, các công ty, tổ chức, nhà nước luôn là người nắm giữ quyền lực. Trong khi đó, tài chính phi tập trung tận dụng sức mạnh công nghệ để tạo sự minh bạch, loại bỏ các bên trung gian thứ 3 này.
- Vai trò của ngân hàng, nhà nước CeFi được thay thế bằng blockchain DeFi.
- Tài sản CeFi được thay thế bằng các đồng tiền kỹ thuật số, DeFi coin, DeFi token.
Vậy DeFi là gì?
DeFi cung cấp quyền kiểm soát, thực hiện giao dịch tài chính 24/7 cho người dùng bất kỳ đâu, bất kỳ thời điểm nào chỉ cần họ có thể truy cập Internet. So sánh thực tế, DeFi đang có tốc độ phát triển rất nhanh. Hầu hết sản phẩm CeFi đều đã có mặt trên DeFi.
DeFi được nhiều người dùng đánh giá là sản phẩm có tính thiết thực, ứng dụng công nghệ blockchain một cách tối ưu nhất.
Bản chất tài chính phi tập trung của DeFi là gì?
DeFi được phát triển dựa trên blockchain và tận dụng thế mạnh của công nghệ này như:
- Tính phi tập trung
- Tính minh bạch
- Tính phân tán
- Không cần sự cho phép
- Không cần sự ủy thác
- Không cần đặt niềm tin vào tổ chức trung gian
Tổng hợp sản phẩm và DeFi token hàng đầu
Sau khi tìm hiểu và nắm rõ DeFi là gì, chúng ta sẽ đi sâu phân tích các sản phẩm của DeFi.
Sàn giao dịch phi tập trung (Decentralized Exchanges – DEX)
DEX là sàn giao dịch tiền điện tử hoạt động phi tập trung trên blockchain, cho phép việc mua bán, giao dịch diễn ra ngang hàng trên mạng lưới mà không cần thông qua sự cho phép của tổ chức trung gian.
Sàn DEX trở nên quen thuộc từ năm 2020, nhưng thật ra chúng đã được phát triển từ 2017. Một số DeFi token nổi bật trong lĩnh vực này có thể kể đến như: CAKE (PancakeSwap), UNI (Uniswap), SUSHI (Sushiswap), CRV (Curve).
Cung cấp thanh khoản (Liquidity Mining)
Đây là hình thức kiếm tiền bằng cách cung cấp thanh khoản coin, token người dùng hiện có cho các sàn giao dịch, để nhận lại phần thưởng là các coin, token dự án. Hình thức này thường được gọi bằng thuật ngữ Yield Farming, Staking, chỉ việc người dùng tạo ra lợi nhuận thông qua việc cung cấp thanh khoản cho giao thức DeFi bằng chính tài sản số của mình.
Để ổn định thanh khoản trên sàn và thu hút thêm người dùng, phần lớn các sàn DEX nêu trên đều có sản phẩm này.
Cho vay và đi vay (Decentralized Lending & Borrowing)
Sản phẩm này gồm có 2 chủ thể chính:
- Người cho vay (Lender): Ký gửi tiền và tài sản của mình theo tỷ lệ lãi suất. Sau khi kết thúc thời hạn, người dùng sẽ nhận lại khoản vốn gốc cộng với lãi suất theo thỏa thuận.
- Người đi vay (Borrower): Thực hiện vay mượn và trả lãi cho hành động đó.
Một số DeFi coin về Lending & Borrowing nổi bật: MKR(MakerDAO), AAVE (Aave), ROSE (Osis Network), COMP (Compound), XVS (Venus), BZRX (bZx Protocol).
Bảo hiểm phi tập trung (Decentralized Insurance)
Để đảm bảo tính phân quyền, bảo hiểm trong DeFi sẽ có 3 chủ thể cùng tham gia:
- Bên mua bảo hiểm: Những cá nhân cần bảo vệ tài sản trước rủi ro khi tham gia DeFi, họ sẽ mua bảo hiểm để nhận bồi thường theo hợp đồng thông minh (Smart Contract) khi có vấn đề xảy ra.
- Bên đánh giá rủi ro: Những cá nhân tin tưởng dự án, họ dùng tiền để bảo hiểm cho người khác. Khi có người mua bảo hiểm, số tiền này sẽ được chia cho người tham gia đánh giá rủi ro.
- Bên xem xét yêu cầu bồi thường: Những cá nhân tham gia đánh giá yêu cầu bồi thường có được chấp thuận hay không.
Một số DeFi token nổi bật trong lĩnh vực bảo hiểm: NMX (Nexus Mutual), HAKKA (Hakka Finance), OPEN (Open Governance Token).
Phái sinh (Decentralized Derivatives)
Trong tài chính truyền thống, phái sinh là hợp đồng giữa 2 hoặc nhiều bên dựa trên giá trị tương lai của một loại tài sản nào đó như cổ phiếu, trái phiếu, hàng hóa. Lợi nhuận ghi nhận theo sự chênh lệch và biến động giá của chính loại tài sản đó.
Với DeFi, phái sinh được thực hiện dựa trên giá trị các đồng tiền kỹ thuật số (crypto), người dùng sẽ giao dịch theo giá trị crypto chứ không chính thức sở hữu đồng tiền đó.
Một số DeFi token nổi bật về phái sinh: CAKE (PancakeSwap), DYDX (dYdX), PERP (Perpetual Protocol).
Tiềm năng tương lai
Tính đến thời điểm hiện tại (Tháng 8/2022), tổng số lượng tài sản được khóa trên ứng dụng DeFi (TVL – Total Value Locked) đã gần chạm 70 tỷ USD.
TVL DeFi là gì?
Con số này tỷ lệ thuận với mức độ hấp dẫn của DeFi với người dùng. Tổng TVL có sự sụt giảm so với giai đoạn cuối năm 2021. Một phần nguyên nhân đến từ việc thị trường đi xuống, giá trị các coin, token giảm nên TVL có xu hướng giảm theo. Dù vậy, TVL vẫn được xem là khá cao so với thời điểm đầu năm 2021 trở về trước.
Trong đó, đa phần TVL đến từ các dự án sàn giao dịch phi tập trung (DEX), vay nợ (Lending) và cung cấp thanh khoản (Liquidity Staking), cho thấy đây là các mảng hấp dẫn, thu hút người dùng trên không gian DeFi hiện tại.
Cập nhật DeFi TVL tại Defi Llama.
Bài viết này đã giúp bạn tìm hiểu DeFi là gì? Khái niệm tổng quát, tiềm năng và một số DeFi token hàng đầu. Thực tế, DeFi đã và đang thể hiện sức mạnh của mình. Việc chúng ta cần làm là tìm hiểu thật kỹ, cân nhắc và lựa chọn dự án chất lượng trước khi quyết định đầu tư.
Tìm hiểu thêm thông tin các dự án tiềm năng khác tại Coinmarketcap News.
Để lại một bình luận